Patella luxatie bij honden: oorzaken, diagnose en behandeling

Patella luxatie, ook wel luxerende patella genoemd, is een veelvoorkomende aandoening van de knie bij honden, specifiek aan de achterpoten. Het kan pijn veroorzaken en de mobiliteit van je hond beïnvloeden, vaak al in een vroeg stadium, meestal vóór zes maanden oud. Hoewel het bij elke hond kan voorkomen, zijn bepaalde kleine en speelgoedrassen in Nederland hier bijzonder vatbaar voor. Vroege herkenning en verantwoord handelen helpen om deze aandoening te beheersen en de kwaliteit van leven van je hond te verbeteren.

Wat is Patella Luxatie?

Patella luxatie ontstaat wanneer de knieschijf (patella) uit zijn normale positie in de groeve van het dijbeen glijdt. Normaal wordt de patella stevig op zijn plaats gehouden door de richels van het dijbeen, wat een soepele kniebeweging mogelijk maakt. Bij honden met een ondiepe of misvormde groeve kan de knieschijf af en toe of permanent uit de kom schieten, wat leidt tot ongemak en mobiliteitsproblemen.

De luxatie kan mediaal (naar de binnenkant van het been) of lateraal (naar de buitenkant) zijn, waarbij mediaal luxatie vaker voorkomt bij kleine rassen. Dit wordt soms ook wel het "zwevende knieschijf syndroom" genoemd, omdat de patella los of onstabiel kan aanvoelen.

Rassen die Gevoelig Zijn voor Patella Luxatie

Hoewel elke hond patella luxatie kan krijgen, komt het vooral voor bij kleine en speelgoedrassen. In Nederland zijn onder andere de volgende rassen bekend om hun gevoeligheid voor deze aandoening:

• Engelse Bulldog
• Cairn Terrier
• Labrador Retriever
• Jack Russell Terrier
• Maltezer
• Yorkshire Terrier
• Poedel (Toy Poedel, Dwergpoedel)
• Boston Terrier
• Chihuahua
• Pomeriaan
• Pekingees
• Vlinderhondje
• Cavalier King Charles Spaniel

Oorzaken en Risicofactoren

Patella luxatie wordt in de regel beschouwd als een aangeboren en erfelijke skeletaandoening waarbij de uitlijning van de beenderen in het been leidt tot instabiliteit van het kniegewricht. Ook traumata of blessures aan de knie kunnen een rol spelen. Het behouden van een gezond gewicht is cruciaal, want overgewicht belast de gewrichten extra en kan symptomen verergeren of luxatie veroorzaken bij honden die hier gevoelig voor zijn.

Het Beoordelen van Ernst: Gradering van Patella Luxatie

Dierenartsen gebruiken een schaal van 1 tot 4 om de ernst van patella luxatie te bepalen, gebaseerd op hoe vaak en permanent de knieschijf uit de kom schiet:

• Graad I: De knieschijf kan met de hand uit de kom worden geduwd maar schuift er vanzelf weer in, meestal zonder mank lopen.
• Graad II: De knieschijf schuift af en toe uit de kom en moet soms met de hand of door beweging terug op zijn plek worden gebracht.
• Graad III: De knieschijf is meestal uit de kom maar kan tijdelijk teruggeduwd worden.
• Graad IV: De knieschijf is permanent uit de kom en kan niet meer handmatig worden teruggeplaatst, wat vaak veel pijn en mank lopen veroorzaakt.

Diagnose van Patella Luxatie

De dierenarts zal lichamelijk onderzoek doen om de positie en stabiliteit van de knieschijf te beoordelen. Er wordt gevraagd naar het voorkomen van hinken of andere tekenen van ongemak. Radiografieën (röntgenfoto's) kunnen worden ingezet om de structuur van de knie te bekijken, misvormingen te detecteren en de behandeling te plannen. Vroege diagnose voorkomt verslechtering en gewrichtsschade.

Behandelingsopties en Beheer

De aanpak van patella luxatie hangt af van de ernst:

• Lichte gevallen (Graad I): Bij milde luxatie kan het voldoende zijn om de conditie goed in de gaten te houden. De dierenarts kan aanraden op gewicht te letten, voedingssupplementen voor gewrichten te geven en fysiotherapie in te zetten om de spieren rondom de knie te versterken.
• Matige tot ernstige gevallen (Graad II-IV): Vaak wordt een operatie aangeraden om de knieschijf terug te plaatsen en de onderliggende anatomische problemen te corrigeren. Chirurgische technieken richten zich op het verdiepen van de groeve van het dijbeen, het aanpassen van pezen en het stabiliseren van de patella.

Na de operatie is een goede revalidatie met gecontroleerde beweging en fysiotherapie belangrijk voor herstel. Aanpassingen thuis, zoals het gebruik van trapjes of een oprijplaat, kunnen het bewegen vergemakkelijken. Raadpleeg altijd de dierenarts voor advies op maat en vermijd overbelasting van de aangedane gewrichten.

Verantwoord Huisdierenbezit Stimuleren

Overweeg je een van de rassen die gevoelig zijn voor patella luxatie, zoek dan altijd een betrouwbare fokker die genetische aandoeningen screent om het risico te verkleinen. Vroege controle door de dierenarts en het handhaven van een ideaal gewicht zijn essentieel voor een goede gezondheid.

Wanneer Naar de Dierenarts?

Als je hond herhaaldelijk mank loopt, aarzelt met springen of klimmen, een achterpoot overslaat of duidelijk pijn toont in de achterpoten, neem dan snel contact op met een dierenarts. Vroegtijdige behandeling kan complicaties verminderen en verdere gewrichtsschade voorkomen.

Samenvatting

Patella luxatie is een uit de kom gerichte knieschijf die vooral voorkomt bij kleine en speelgoedrassen. Symptomen variëren van milde hinkbewegingen tot ernstige mankheid en artrose als het onbehandeld blijft. Het is vaak erfelijk, maar kan verergerd worden door overgewicht of trauma. Vroege diagnose, passende behandeling en continue zorg zijn belangrijk om de hond comfortabel en actief te houden.