Heupdysplasie bij honden: oorzaken, symptomen & behandeling
Heupdysplasie is een van de meest voorkomende skeletafwijkingen bij honden, vooral bij middelgrote en grote rassen. Of je nu een hond hebt of overweegt een Labrador Retriever pup of een vergelijkbaar ras te nemen, inzicht in deze aandoening helpt om vroege tekenen te herkennen en het welzijn van je huisdier goed te beheren.
Wat is heupdysplasie bij honden?
Heupdysplasie is een erfelijke aandoening waarbij het heupgewricht zich abnormaal ontwikkelt. De kop van het dijbeen en de kom in het bekken passen niet goed in elkaar, wat leidt tot een losse of slappe gewrichtsverbinding. Dit veroorzaakt na verloop van tijd gewrichtsdegeneratie en pijnlijke artrose. Zowel reuen als teven kunnen het ontwikkelen, en de ernst kan variëren van mild tot ernstig, met gevolgen voor de mobiliteit en leefkwaliteit van de hond.
Rassen die het meest vatbaar zijn voor heupdysplasie
Hoewel elke hond heupdysplasie kan krijgen, komt het vaker voor bij middelgrote tot grote rassen vanwege hun lichaamsbouw en groeipatroon. In Nederland zien we vergelijkbare gevoeligheid bij rassen zoals:
Het is belangrijk dat honden met heupdysplasie of een genetische aanleg hiervoor niet worden gebruikt voor de fok om zo het voorkomen van deze aandoening te verminderen.
Hoe ontwikkelt heupdysplasie zich?
De heup is een kogelgewricht dat het achterbeen verbindt met het bekken. Normaal zit de kop van het dijbeen stevig in de heupkom, ondersteund door ligamenten en gesmeerd met synoviale vloeistof voor soepele beweging.
Bij heupdysplasie ontwikkelt het gewricht zich tijdens de groei niet goed. De ligamenten en omliggende weefsels worden losser, waardoor de kop en kom gedeeltelijk uit elkaar kunnen schuiven – dit noemt men subluxatie. Deze abnormale beweging leidt tot gewrichtsvervorming, pijn en minder bewegingsvrijheid. Het proces begint meestal op jonge leeftijd en kan met ouderdom verergeren.
Herkennen van symptomen van heupdysplasie
Als je een ras hebt dat gevoelig is, is vroege herkenning essentieel. In Nederland gebruiken veterinarios röntgenonderzoek voor een heupscore om de conditie van het gewricht te beoordelen, vooral bij ouderdieren van pups. Let op deze symptomen die kunnen wijzen op heupdysplasie:
- Mancheligheid of het ontzien van achterpoten, vooral na inspanning
- Korte, stotende passen of een hinkelende gang
- Een zwiepende of "konijnenhuppelende" beweging bij het rennen
- Stijfheid of moeite met opstaan, traplopen of springen
- Een scheefstaande of lager gezette heup bij aanraking
- Overmatige belasting van de voorpoten met slepende achterpoten
- Een waggelende beweging in de heupen of achterpoten
Diagnose van heupdysplasie
De veterinaire diagnose gebeurt met röntgenfoto's onder sedatie of narcose voor scherpe beelden van de heupen. Hiermee wordt een heupscore berekend die de mate van gewrichtsslapping en artrose bepaalt. In gespecialiseerde gevallen kan geavanceerde beeldvorming zoals CT-scans worden gebruikt voor gedetailleerdere analyse.
Behandeling en beheer van heupdysplasie
De behandeling hangt af van de ernst en de behoeften van de individuele hond, met als doel pijn te verminderen en mobiliteit te behouden.
Medicatie en pijnverlichting
Niet-steroïde ontstekingsremmers (NSAID's) en pijnstillers kunnen pijn en ontsteking verlichten. Deze ondersteunende behandelingen stimuleren activiteit maar genezen de aandoening niet.
Gewichts- en bewegingscontrole
Het behouden van een gezond gewicht via een uitgebalanceerd dieet en gecontroleerde beweging is cruciaal. Overgewicht verhoogt de gewrichtsbelasting, terwijl passende beweging de spierkracht en gewrichtsflexibiliteit helpt behouden. Zwemmen is een uitstekende, gewrichtsvriendelijke vorm van beweging.
Chirurgische opties
- Totale heupprothese: Vervangt het beschadigde gewricht door een kunstheup, wat de beste functionele uitkomst geeft, maar specialistische veterinarios vereist.
- Triple pelvis osteotomie (TPO): Geschikt voor jonge honden, deze operatie verplaatst de heupkom voor betere gewrichtspassing.
- Femurkoposteotomie (FHO): Verwijdert de heupkop, zodat er een valse verbinding ontstaat; vaak succesvol bij kleinere honden.
- Dartheroplastiek: Een nieuwere techniek waarbij een botrand wordt aangelegd om subluxatie te voorkomen, meestal bij jongere honden.
Preventie van heupdysplasie
Verantwoord fokken is essentieel. In Nederland is het verboden om honden met ernstige erfelijke aandoeningen, waaronder heupdysplasie, te gebruiken voor de fok. Fokkers dienen heupscores te laten bepalen en alleen gezonde honden in te zetten. Pups moeten gecontroleerde groei en voeding krijgen om het risico op heupproblemen te minimaliseren. Vroege veterinaire controles dragen bij aan een proactieve aanpak van de aandoening.
Slotgedachten
Heupdysplasie kan een uitdaging zijn, maar met tijdige diagnose en passende zorg kunnen veel honden een goede levenskwaliteit behouden. Als je overweegt een pup van een gevoelig ras aan te schaffen, zoek dan altijd naar reputabele fokkers die gezondheidschecks uitvoeren. Voor honden die getroffen zijn, kan een combinatie van medische en chirurgische behandelmethoden, afgestemd op hun behoeften, een groot verschil maken.
